155 jaar geleden verscheen On the Origin of Species van Charles Darwin, een van de grootste mijlpalen in de geschiedenis van de wetenschap.Daarin ontwikkelde Darwin de evolutietheorie die stelt dat biologische soorten niet onveranderlijk zijn, maar verwant zijn aan elkaar en evolueren door een proces van variatie en natuurlijke selectie. We publiceren hier een artikel van Nick Deschacht uit 2009.

“De vraag of aan het menselijk denken objectieve waarheid mag worden toegekend, is geen theoretische, maar een praktische vraag. De mens moet de waarheid, d.w.z. de werkelijkheid en de macht, het aardse karakter van zijn denken in de praktijk bewijzen. De strijd over de werkelijkheid of niet-werkelijkheid van het denken, dat volledig losstaat van de praktijk, is een zuiver scholastische kwestie.” (Marx, Tweede Stelling over Feuerbach)

Honderdvijftig jaar geleden, op 28 september 1864, werd de Internationale Arbeidersassociatie (IAA), beter bekend als de Eerste Internationale, geboren. Deze eerste internationale proletarische organisatie effende de weg voor de groei van de organisatie van de arbeidersklasse en de verspreiding van het marxisme wereldwijd. De heersende klasse beefde voor deze revolutionaire dreiging.

We publiceren een artikel van de Britse marxistische theoreticus Ted Grant over arbeiderscontrole en -participatie. Ondanks het gegeven dat het artikel bijna 40 jaar oud is, heeft het aan relevantie niets ingeboet. In een tijd van nationaliseringen (ABN AMRO, SNS Reaal) en economische crisis biedt het een duidelijke visie op de noodzakelijke stappen die genomen moeten worden om afscheid te kunnen nemen van het kapitalisme.

Veertig jaar geleden werd de dictatuur van Caetano, die vijftig jaar had standgehouden in Portugal, in één klap omvergeworpen door arbeiders, boeren en soldaten. Het was een periode van enorme radicalisatie, een echte revolutie. Alleen het tekortschieten van de leiding van de arbeidersbeweging heeft het kapitalisme gered in Portugal.  [Een analyse uit 2004 van André Gonsalis]

Naar aanleiding de Internationale Vrouwendag op 8 maart bespreken we in dit dossier de relatie tussen marxisme en vrouwenemancipatie en staan we even stil bij drie belangrijke marxisten: Clara Zetkin, Alexandra Kollontai en Rosa Luxemburg. Door de vrouwenkwestie te koppelen aan de klassenstrijd overstijgen deze revolutionaire activisten en denkers het burgerlijke feminisme en zijn hun ideeën vandaag nog brandend actueel. [Dit is een herpublicatie van een artikel van Vonk België uit 2008]

Wat is waarde? Dit vraagstuk houdt de menselijke geest al meer dan 2.000 jaar bezig. De klassieke burgerlijke economen worstelden, net als Marx, met deze vraag. Na veel debat kwamen ze tot de correcte conclusie dat arbeid de bron was van waarde. Deze stelling werd de hoeksteen van de burgerlijke politieke economie. Op dit terrein waren Marx en de klassieke burgerlijke economen het met elkaar eens.

Er is veel kritiek op de anti-homowetgeving die recent door de Russische regering van president Poetin is ingevoerd. De vervolging en onderdrukking van homoseksuelen is bekend. Wat minder bekend is, is dat homoseksualiteit na de Russische Revolutie van 1917 gelegaliseerd werd en dat bleef tot 1934. Een analyse van Mikel Liñares.

“Het klinkt goed in theorie, maar socialisme zal nooit werken, want als iedereen alles krijgt wat ze nodig hebben, of zij nou werken of niet, dan is er geen reden om te werken!” Dit is een van de meest typische en karikaturale argumenten tegen socialisme.

Op 11 september 1973 viel de regering van president Allende door de militaire staatsgreep van generaal Pinochet. 

De socialistische/communistische beweging werd in bloed gesmoord. Hoe komt het dat het Chileense leger de strijd kon winnen tegen zo’n machtige volksbeweging? Dit is een herpublicatie van een artikel dat tien jaar geleden werd geschreven door Wim Benda van Vonk België. We pasten enkel het jaartal aan in de titel.

Afgelopen woensdag 21 augustus was de 73e sterfdag van Leon Trotski. Op deze dag in 1940 overleed de 62-jarige Leon Trotski aan zijn verwondingen die hij had opgelopen na een aanval met een ijspriem door een Stalinistische huurmoordenaar. Met dit artikel staat Vonk stil bij het overlijden van een van de belangrijkste theoretici van het marxisme.

Bij zijn overlijden in 2006 schreven de belangrijkste Britse dagbladen een stuk over Ted Grant.

 Wie was Ted Grant en wat was zijn bijdrage tot de socialistische ideeën?