Dit artikel werd op 30 januari geschreven door een Britse kameraad. Het laat zien hoe de Britse heersende klasse in een chaotische situatie is beland, met onzekerheid rond de Brexit en het verlies van haar controle over zowel de Conservative Party als de Labour Party.
Elke nieuwe stemming in het Britse Lagerhuis bevestigt slechts de verlamde toestand van het parlement. Gisteren [29 januari] stemden de parlementsleden tegen het vooruitzicht van een no-deal-Brexit – maar stemden vervolgens ook tegen enig alternatief dat deze standaardoptie zou vermijden. Een diep verdeelde Tory-partij verenigde zich kortstondig – maar slechts om het onmogelijke te eisen van haar leider. Ook Jeremy Corbyn, die er niet in geslaagd is om de regering ten val te brengen met parlementaire middelen, zag zijn Brexit-voorstel (inclusief douane-unie) afgewezen worden. Dus waar gaan we nu naartoe?
Het resultaat is dat de minister-president gedwongen is om terug te keren naar Brussel om de onderhandelingen te heropenen, in het bijzonder over de kwestie van de ‘backstop’, die in gelijke mate gehaat wordt door de pro-Brexit Tories en hun regeringspartners van de DUP (Democratic Unionist Party van Noord-Ierland).
EU-leiders hebben echter al meermaals verklaard dat de backstop – een verzekeringsbeleid om een harde grens op het Ierse eiland te voorkomen – niet onderhandelbaar is. In klare taal is May daarom door Michel Barnier en co. beleefd verteld op te rotten.
Er zijn al twee jaar onderhandelingen tussen Groot-Brittannië en de EU geweest. Het resultaat hiervan was Mays deal, waarvan EU-functionarissen hebben bevestigd dat het het best mogelijke aanbod is. Deze deal werd echter overtuigend verpletterd door de parlementsleden in een historische nederlaag op 15 januari.
Kortom: de enige weg die acceptabel is voor de Europeanen is door het parlement afgewezen en de enige optie die acceptabel is voor het parlement is uitgesloten door Europa. Opnieuw een patstelling.
Tik tak
Ondertussen blijft de Brexit-klok tikken. De deadline van 29 maart dreigt steeds naderbij.
Het is evident dat Theresa May geen plan B heeft. Of, beter gezegd, dat haar plan B slechts haar plan A is, maar met een extra dosis paniek. De minister-president hoopt verbeten dat de naderende klif alsnog de geesten tot elkaar zal brengen en genoeg rebellerende Tories en parlementariërs van Labour zal overhalen haar deal te steunen, wanneer deze de volgende keer aan het Lagerhuis zal worden voorgelegd, ergens halverwege februari.
De aarts-Brexiteers zijn echter als lemmings, verheugd over het vooruitzicht om zichzelf – en het land – de diepte in te storten. Fanatieke Remainers hopen er intussen op dat het risico van een no-deal-catastrofe May en Corbyn zal dwingen om hun roep om een tweede referendum te steunen.
De heersende klasse is doodsbang dat haar ergste nachtmerrie uit zou kunnen komen, bijna per ongeluk, als gevolg van dit hoge-inzet-gokken van alle partijen. “Theresa May heeft de natie in het meest angstaanjagende, driedimensionale, multivariante spel van ‘angsthaas’ gestort,” stelt Robert Shrimsley in the Financial Times.
Het lijkt er echter op dat niemand bereid is om als eerste te knipperen. In plaats daarvan, vervolgt Shimsley, hebben we “meerdere spelers, allen met hun gaspedalen nog steeds tegen de grond gedrukt, rijdend op verschillende paden richting een botsing in het midden, waarin enige uitwijking om een crash te voorkomen, mevrouw May simpelweg op het pad van een ander voertuig brengt.”
De controle kwijt
Alarmbellen slaan daarom luid in de hallen van Westminster en de City. Terwijl functionarissen van het grote bedrijfsleven en de regering officieel voorbereidingen voor een no-deal-Brexit treffen, is het waarschijnlijk dat er uiteindelijk een verlenging van Artikel 50 gezocht wordt, hoewel zelfs dit vannacht [de avond van 29 januari] door het parlement werd verworpen door leden van beide partijen uit Leave-stemmende kiesdistricten, angstig om tegen wat dan ook te stemmen wat lijkt op een verraad aan Brexit.
De heersende klasse is de controle over de situatie compleet kwijt. Niet zo lang geleden kon de gevestigde orde nog rekenen op hun betrouwbare vertegenwoordigers, de Conservative Party, om hun belangen te verdedigen. Nu wordt de Tory-leider echter gegijzeld door de hofnarren.
Ondertussen valt het ‘tweede elftal’ van de Labour Party ook niet langer onder hun controle. Op grassroots-niveau is de partij ingehaald door de Corbyn-beweging en in de parlementaire fractie is zelfs de Blair-vleugel van het pad af, in nastreving van een tweede referendum.
Het grote bedrijfsleven zou Mays deal kunnen accepteren, gegeven de relatieve zekerheid en stabiliteit die deze zou bieden – en normaal zou de rechtervleugel van Labour, wanneer gevraagd te springen, antwoorden: ‘hoe hoog?’. In plaats daarvan is de Blair-vleugel, waaronder Tony Blair zelf, op een kruistocht voor het vooruitzicht van een zogenaamde ‘People’s Vote’.
De impasse van het kapitalisme
Na jaren waarin ze de problemen naar voren schoof, is Theresa Mays tijd nu bijna om. Overal waar ze naartoe rent, komt ze een doodlopend pad tegen. Uiteindelijk zal ze toch een keuze moeten maken: gaan voor een zachte Brexit of een tweede referendum en zo haar partij breken, of gaan voor een no-deal en zo het Britse kapitalisme breken.
In werkelijkheid zou zelfs het laatste de Tories breken, met Remainers die weigeren om een chaotische no-deal toe te staan. Welk pad de heersende klasse dan ook zal volgen, het zal tot ruïnering leiden. Politieke instabiliteit, sociale turbulentie en economische crises liggen op de loer. De status quo is kapot. Het systeem verkeert in een impasse.
Alleen een algemene verkiezing en de totstandkoming van een socialistische Labour-regering kan een weg vooruit bieden.
