De Februarirevolutie was een spontane opstand (niet door een partij geleid) die de driehonderd jaar oude macht van het tsarisme in een paar dagen vernietigde. De oude orde werd gesloopt, de Tsaar trad af - wat zou ervoor in de plaats komen?
Veel revolutionairen dachten dat hun hoofdtaak erop zat. Ze hadden een systeem omvergeworpen dat zich generaties lang tegen verandering had verzet. Alles wat ze moesten doen was het oprichten van de 'normale, beschaafde' instituties die in de rest van Europa bestonden - democratie en een parlement dat verantwoording aflegt aan het volk.
Het kapitalisme was echter verre van in een 'normale, beschaafde' toestand. Het bevond zich in het lijdensproces van een Wereldoorlog. Het tsarisme werd omvergeworpen wegens sociale problematiek - de enorme slachtingen van de Eerste Wereldoorlog, de bijkomende hongersnood onder de burgerbevolking en het eeuwenoude onrecht tegenover de boeren die nog steeds geen eigen land hadden. Alle sociale problemen werden verergerd door de Oorlog. Ze waren niet weggegaan. In de Aprilstellingen heroriënteerde Lenin de Bolsjewieken richting de socialistische revolutie als enige oplossing voor de volksmassa's.
Wie was er daadwerkelijk de baas nadat de Tsaar gevlucht was? De Februarirevolutie was in essentie het werk van de arbeidersklasse van Petrograd en de boeren, die nu soldaten waren in de barakken van Petrograd. Ze richtten Sovjets op, bestuursorganen van arbeiders- en boerenmacht. Zij bezaten de werkelijke macht in het land.
Deze Sovjets werden in het begin echter gedomineerd door verschillende soorten reformisten. Zij geloofden dat de taken van de revolutie in principe voltooid waren. Er was enkel consolidatie nodig. Zij gaven aldus de macht terug aan een geheel onverkozen Voorlopige Regering, samengesteld uit verschillende politici die in het verleden tegen het tsarisme waren. Rusland was na februari in een toestand van dubbele macht.
In deze tijd waren de Bolsjewieken een kleine minderheid. Ze hadden 8.000 leden; Trotski schat in dat zij aan het begin van de revolutie een steun van 3% in de Sovjets hadden. Hoe konden zij een inhaalslag maken in een situatie waarin Rusland op het randje balanceerde en zich in enkele maanden richting revolutie of contrarevolutie kon bewegen?
Zij hadden twee dingen in hun voordeel. Ten eerste had Lenin de partij theoretisch herbewapend en wees hij op de noodzaak van een socialistische revolutie. Ten tweede was de Voorlopige Regering totaal niet in staat om de problemen van werkende mensen op te lossen.
- Zij wilden vrede - maar de geallieerden in het Westen eisten een offensief. Anglo-Frans imperialisme wilde dat Russische soldaten hun leven gaven opdat zij ademruimte kregen op het Westelijke Front.
- Ze wilden brood - maar de chaos van de oorlog betekende dat de broodrantsoenen verder en verder verkleind werden.
- De boeren wilden land - maar het oude tsaristische staatsapparaat heerste nog steeds in de dorpen.
Daarom kwamen de Bolsjewieken met overgangseisen: "Land, Brood, Vrede" om uitdrukking te geven aan de benodigdheden van de massa's en de weg vooruit te wijzen richting een nieuwe en betere samenleving. De Bolsjewieken beargumenteerden niet slechts op abstracte wijze dat socialisme noodzakelijk was. Zij gebruikten deze eisen om vakkundig tussen te komen in de beweging en aan te tonen dat simpele basisbenodigdheden onverenigbaar waren met het verdere voortbestaan van het kapitalisme.
Na april bestond de Voorlopige Regering uit ministers van openlijk kapitalistische partijen en ministers van de reformistische, socialistische partijen in naam, die de Sovjets domineerden.
De Bolsjewieken maakten de reformisten niet zomaar uit voor oplichters. In plaats daarvan zetten ze hen voor het blok. Zij kwamen met de eis, 'Weg met de tien kapitalistische ministers,' een eis aan de reformisten om de coalitie te breken tussen de kapitalisten en vertegenwoordigers van de arbeiders en boeren, en om het land te besturen in de belangen van hen die de reformisten beweren te vertegenwoordigen.
Ze kwamen ook eerst met de leus 'Alle macht aan de Sovjets.' In dit stadium waren de Sovjets sterk onder de controle van de reformisten. De Bolsjewieken eisten dat de reformisten de kapitalistische politici opzij schoven en in het belang van de arbeiders en boeren zouden regeren. De Bolsjewieken gingen mee met wat de massa's dachten dat er moest gebeuren en leidden hen richting het socialistische doel.
In juni kwam het eerste Al-Russische Congres van Sovjets bijeen. De Bolsjewieken hadden de steun van ongeveer één vijfde van de afgevaardigden. De aanhangers van de Bolsjewieken, vooral die onder de soldaten, wilden demonstreren tegen het zinloze offensief dat door Groot-Brittannië en Frankrijk geëist werd. Het Sovjetcongres eiste dat de demonstratie afgeblazen werd.
Toen maakten de reformisten de verkeerde gok. Zij riepen op tot een demonstratie op 18 juni om de kracht van 'democratie' te tonen. Er kwamen 400.000 mensen opdagen. De overgrote meerderheid droeg spandoeken met leuzen van de Bolsjewieken.
Door correcte perspectieven en vakkundige tactieken hadden de Bolsjewieken de doorbraak gemaakt van een splinterpartijtje naar de enige serieuze oppositiepartij tegenover de Voorlopige Regering en de reformisten in de Sovjet, en tegen de chaos van het kapitalisme.
